-
1 loquor
locūtus (loquūtus) sum, loquī depon.1) говорить (в обиходно-разговорном смысле, в отличие от dicere и orare), разговаривать (bene et l. et dicere C; l. Graecā linguā Nep или Graece C; l. cum aliquo Ter, C или alicui de aliquā re St, Sil etc.)Graece l. in Latino sermone C — вставлять греческие слова в латинскую речьl. alicui male Pl, Ter — бранить кого-л.ut consuetudo loquĭtur C — как принято выражатьсяerunt, qui me finxisse loquantur O — найдутся такие, которые скажут, что (всё это) я выдумал2) рассказывать ( furta O); непрерывно говорить, не умолкать (l. omnia magna H)3) называть (loquere tuum mihi nomen Pl; l. singulas urbes L)4) перен. шелестеть, шуметь ( pinūs loquentes V)5) показывать, свидетельствовать ( res ipsa loquitur C); гласить ( ut annales populi Romani loquuntur C)6) славословить, воспевать ( proelia lyrā H) -
2 cano
cano, cecinī, cantum, ere (vgl. griech. κανάζω, ich töne, got. hana, Hahn), Töne von sich geben, tönen, I) intr.: A) mit der Stimme, 1) v. Menschen, singen, canere voce, Cic. u. Gell.: canere ad tibicinem, Cic.: simplex canendi ratio, Quint. – u. in der Rhetor. von fehlerhafter singender Aussprache des Redners, singen, cum inclinatā ululantique voce more Asiatico canere coepisset, quis eum ferret etc., Cic. or. 27. – 2) von Tieren, a) v. Vögeln, singen, schlagen, merula canit aestate, hieme balbutit, Plin. – od. heulen, v. der Eule, Varr. LL. – krähen, v. Hahn, v. Raben, v. der Krähe, Cic. u.a.: u. so gallina cecinit, krähte wie ein Hahn (als Portentum), Ter. – b) v. Fröschen, quaken, Plin. 8, 227. – B) musikalisch ertönen, sich hören lassen, 1) v. Menschen, auf etw. spielen, blasen, a) übh.: c. fidibus, Cic.: nervis, Augustin.: tibiā, Quint.: conchā (v. Triton), Plin.: citharā ludicrum in modum, Tac.: harum una voce, alia tibiis, tertia lyrā canebat, Myth. Lat. 2, 101: bene, male, Plin. ep.: absurde, Cic. – b) insbes., als milit. t. t., canere receptui, zum Rückzuge blasen, s. 1. receptus. – 2) v. Instrumenten, ertönen, tubae utrimque canunt, Plaut.: tubae cornuaque cecinerunt, Liv.: signum od. classicum canit, das Zeichen zum Aufbruch, Angriff usw. ertönt Acc. fr., Liv. u.a. (s. Weißenb. Liv. 4, 31, 3. Fabri Liv. 23, 16, 12): symphonia canit, Cic.: lyra canit, Iul. Val.: m. Adv., torvum canentibus classicis, Amm. – 3) v. Örtl., ertönen, silvae canunt undique avibus, Lucr. 1, 256. – II) tr.: A) mit der Stimme singen, 1) mit homogenen Objekten, singen, od. Singbares verfertigen = in Musik setzen, komponieren, carmen, Cic.: suo ritu carmen, Curt.: versus, Cic.: neniam, Suet.: verba ad certos modos, Ov. – 2) mit besondern, bestimmten Objekten, a) v. Menschen, singen, besingen, singend verherrlichen, im Liede preisen, ad tibiam clarorum virorum laudes atque virtutes, Cic.: suas et imperatoris laudes, Liv.: laudem victorum, Phaedr.: seu deos regesve canit (Pindarus), Hor.: reges et proelia, Verg.: regum facta, Hor.: maxima bella et clarissimos duces, Quint. – dann auch preisen, verherrlichen übh. (ohne an Gesang od. Gedicht zu denken), amicitiam suam et Metrodori gratā commemoratione, Sen. ep. 79, 15. – b) v. Tieren, hören lassen, verkünden, anser Gallos adesse canebat, Verg.: et veterem in limo ranae cecinere querelam (nach alter Weise gesprochen kekinere kuerelam, Nachahmung des aristophonischen βρεκεκεκέξ), Verg. – B) auf einem musikalischen Instrumente: a) von Menschen, spielen, blasen, canere classicum, Caes., od. signum, Liv., den Soldaten mit der Trompete das Zeichen geben (zur Versammlung, zum Abmarsche usw.): so auch bellicum c., s. bellicus: intus c. omnia, alles auf der innern Seite der Cithara spielen (vom aspendischen Citharaspieler), Cic. II. Verr. 1, 53; dah. sprichw., hoc carmen hic tribunus plebis non vobis, sed sibi intus canit, d.h. denkt bei diesen Äußerungen bloß an seinen eigenen Vorteil, Cic. agr. 2, 68. – b) von der Musik, tönen, ertönen lassen, Quint. 1, 10, 24. – C) übtr., übh. (urspr. in Versen, dann auch in Prosa) verkünden, a) von Gottheiten, Sehern, Orakeln u. deren Priestern, Weissagevögeln usw. = als Weissagung, Warnung, Orakel verkünden, weissagen, vorhersagen (s. Bünem. Lact. 1, 4, 3. p. 25), ut haec quae nunc fiunt canere di immortales viderentur, Cic.: ut caneret fera fata Nereus, Hor.: quod puero canit anus, Hor. – m. folg. Acc. u. Infin., te mihi mater, veridica interpres deûm, aucturum caelestium numerum cecinit, Liv.: nec ei cornix canere potuit recte eum facere, quod etc., keine Krähe konnte ihn belehren, Cic. – b) von Lehrern (Philosophen), als Lehre verkünden, vortragen, c. praecepta, Hor.: quae diu latuere, canam, Ov.; vgl. Orelli Hor. sat. 2, 4, 11. – c) v. der Fama = ausposaunen, Fama facta atque infecta canens, Verg. Aen. 4, 190: Fama digna atque indigna canit, Val. Flacc. 2, 117. – / arch. Perf. canui, nach Serv. Verg. georg. 2, 384: canerit, Augustal. libri bei Fest. 270 (a) 32: Fut. canebo, Itala (Lugd.) iud. 7, 18. – synkop. Imperat. cante für canite, Vers. Sal. b. Varr. LL. 7, 27. – Partic. Fut. act. ungew. canitūrus, Vulg. apoc. 8, 13. – Genet. Plur. des Partic. Praes. canentum, Lucr. 4, 583 u. 5, 1383. Coripp. Iustin. 3, 42. – canīt gemessen, b. Verg. Aen. 7, 398.
-
3 cano
cano, cecinī, cantum, ere (vgl. griech. κανάζω, ich töne, got. hana, Hahn), Töne von sich geben, tönen, I) intr.: A) mit der Stimme, 1) v. Menschen, singen, canere voce, Cic. u. Gell.: canere ad tibicinem, Cic.: simplex canendi ratio, Quint. – u. in der Rhetor. von fehlerhafter singender Aussprache des Redners, singen, cum inclinatā ululantique voce more Asiatico canere coepisset, quis eum ferret etc., Cic. or. 27. – 2) von Tieren, a) v. Vögeln, singen, schlagen, merula canit aestate, hieme balbutit, Plin. – od. heulen, v. der Eule, Varr. LL. – krähen, v. Hahn, v. Raben, v. der Krähe, Cic. u.a.: u. so gallina cecinit, krähte wie ein Hahn (als Portentum), Ter. – b) v. Fröschen, quaken, Plin. 8, 227. – B) musikalisch ertönen, sich hören lassen, 1) v. Menschen, auf etw. spielen, blasen, a) übh.: c. fidibus, Cic.: nervis, Augustin.: tibiā, Quint.: conchā (v. Triton), Plin.: citharā ludicrum in modum, Tac.: harum una voce, alia tibiis, tertia lyrā canebat, Myth. Lat. 2, 101: bene, male, Plin. ep.: absurde, Cic. – b) insbes., als milit. t. t., canere receptui, zum Rückzuge blasen, s. receptus. – 2) v. Instrumenten, ertönen, tubae utrimque canunt, Plaut.: tubae cornuaque cecinerunt, Liv.: signum od. classicum canit, das Zeichen zum Aufbruch, Angriff usw. ertönt Acc. fr., Liv. u.a. (s. Weißenb. Liv. 4, 31, 3. Fabri Liv. 23, 16, 12): symphonia canit, Cic.: lyra canit,————Iul. Val.: m. Adv., torvum canentibus classicis, Amm. – 3) v. Örtl., ertönen, silvae canunt undique avibus, Lucr. 1, 256. – II) tr.: A) mit der Stimme singen, 1) mit homogenen Objekten, singen, od. Singbares verfertigen = in Musik setzen, komponieren, carmen, Cic.: suo ritu carmen, Curt.: versus, Cic.: neniam, Suet.: verba ad certos modos, Ov. – 2) mit besondern, bestimmten Objekten, a) v. Menschen, singen, besingen, singend verherrlichen, im Liede preisen, ad tibiam clarorum virorum laudes atque virtutes, Cic.: suas et imperatoris laudes, Liv.: laudem victorum, Phaedr.: seu deos regesve canit (Pindarus), Hor.: reges et proelia, Verg.: regum facta, Hor.: maxima bella et clarissimos duces, Quint. – dann auch preisen, verherrlichen übh. (ohne an Gesang od. Gedicht zu denken), amicitiam suam et Metrodori gratā commemoratione, Sen. ep. 79, 15. – b) v. Tieren, hören lassen, verkünden, anser Gallos adesse canebat, Verg.: et veterem in limo ranae cecinere querelam (nach alter Weise gesprochen kekinere kuerelam, Nachahmung des aristophonischen βρεκεκεκέξ), Verg. – B) auf einem musikalischen Instrumente: a) von Menschen, spielen, blasen, canere classicum, Caes., od. signum, Liv., den Soldaten mit der Trompete das Zeichen geben (zur Versammlung, zum Abmarsche usw.): so auch bellicum c., s. bellicus: intus c. omnia, alles auf der innern Seite der Ci-————thara spielen (vom aspendischen Citharaspieler), Cic. II. Verr. 1, 53; dah. sprichw., hoc carmen hic tribunus plebis non vobis, sed sibi intus canit, d.h. denkt bei diesen Äußerungen bloß an seinen eigenen Vorteil, Cic. agr. 2, 68. – b) von der Musik, tönen, ertönen lassen, Quint. 1, 10, 24. – C) übtr., übh. (urspr. in Versen, dann auch in Prosa) verkünden, a) von Gottheiten, Sehern, Orakeln u. deren Priestern, Weissagevögeln usw. = als Weissagung, Warnung, Orakel verkünden, weissagen, vorhersagen (s. Bünem. Lact. 1, 4, 3. p. 25), ut haec quae nunc fiunt canere di immortales viderentur, Cic.: ut caneret fera fata Nereus, Hor.: quod puero canit anus, Hor. – m. folg. Acc. u. Infin., te mihi mater, veridica interpres deûm, aucturum caelestium numerum cecinit, Liv.: nec ei cornix canere potuit recte eum facere, quod etc., keine Krähe konnte ihn belehren, Cic. – b) von Lehrern (Philosophen), als Lehre verkünden, vortragen, c. praecepta, Hor.: quae diu latuere, canam, Ov.; vgl. Orelli Hor. sat. 2, 4, 11. – c) v. der Fama = ausposaunen, Fama facta atque infecta canens, Verg. Aen. 4, 190: Fama digna atque indigna canit, Val. Flacc. 2, 117. – ⇒ arch. Perf. canui, nach Serv. Verg. georg. 2, 384: canerit, Augustal. libri bei Fest. 270 (a) 32: Fut. canebo, Itala (Lugd.) iud. 7, 18. – synkop. Imperat. cante für canite, Vers. Sal. b. Varr. LL. 7, 27. – Partic. Fut. act. ungew. canitūrus,————Vulg. apoc. 8, 13. – Genet. Plur. des Partic. Praes. canentum, Lucr. 4, 583 u. 5, 1383. Coripp. Iustin. 3, 42. – canīt gemessen, b. Verg. Aen. 7, 398. -
4 sono
sŏno, ŭi, ĭtum, 1 (ante-class. collat. form acc. to the 3d conj., sonit, Enn. and Att. ap. Non. 504, 32 sq.; sonunt, Enn. and Att. ib. 505, 11 sq.; Enn. ap. Prisc. p. 863 P.; inf. sonĕre, Att. ap. Non. 505; Lucr. 3, 156; part. fut. sonaturum, Hor. S. 1, 4, 44; perf. sonaverint, Tert. ad Scap. 3; gen. plur. sonantum, Cat. 34, 12), v. n. and a. [Sanscr. svan-, to sound; cf. O. H. Germ. svana; Engl. swan].I.Neutr., to make a noise, to sound, resound: aes sonit, the trumpet sounds, Enn. ap. Non. 504, 33 (Trag. v. 213 Vahl.):II.plectra,
Prop. 4 (5), 7, 62: tympana, * Caes. B. C. 3, 105, 4 et saep.:cujanam vox prope me sonat?
Plaut. Bacch. 4, 9, 55; id. Ps. 2, 4, 11; id. Rud. 1, 4, 10; id. Trin. 1, 2, 7:hic mare sonat,
id. Rud. 1, 3, 23; cf.:mare, silvae Aquilone,
Hor. Epod. 13, 3: omne sonabat arbustum fremitu silvaï [p. 1730] frondosaï, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 196 Vahl.):clamore viri, stridore rudentes,
Ov. M. 11, 495:omnia passim mulierum puerorumque... ploratibus,
Liv. 29, 17 et saep.:(hirundo) circum Stagna sonat,
Verg. A. 12, 477; cf. Mart. 14, 223:saeva sonare Verbera,
Verg. A. 6, 557:classica sonant,
id. ib. 7, 637:displosa sonat vesica,
Hor. S. 1, 8, 46:fletus rixaeque sonant,
Tib. 2, 4, 37:natura fert, ut extrema ex alterā parte graviter, ex alterā autem acute sonent,
Cic. Rep. 6, 18, 18: dicta non sonant, do not chink (i. e. are not money), Plaut. Ps. 1, 3, 74.— Impers. pass.:jubet tibias agere: sonatur,
App. M. 5, p. 165.—Act., to sound, utter, give utterance to, speak, call, cry out, sing, pour forth (syn.:edo, eloquor, cano): homines inconditis vocibus inchoatum quiddam et confusum sonantes,
uttering, pronouncing, Cic. Rep. 3, 2, 3:sonare subagreste quiddam,
to speak, id. Brut. 74, 259:pingue quiddam,
id. Arch. 10, 26; cf.:(Sibylla) nec mortale sonans,
Verg. A. 6, 50:illa sonat raucum,
Ov. A. A. 3, 289; cf.:nec vox hominem sonat,
does not sound like that of a human being, Verg. A. 1, 328:tale sonat populus,
calls, cries out, Ov. M. 15, 606:exululatque Evoeque sonat,
id. ib. 6, 597; 4, 523: atavos et avorum antiqua sonans Nomina, boasting of, vaunting (syn.:crepans, jactans),
Verg. A. 12, 529; cf.:sonant te voce minores,
Sil. 2, 491: ut haec duo (honestas et utilitas) verbo inter se discrepare, re unum sonare videantur, to signify (syn.:significare, indicare),
Cic. Off. 3, 21, 83; cf.:quā deterius nec Ille sonat,
Juv. 3, 91:Epicurum non intellegere interdum, quid sonet haec vox voluptatis, id est, quae res huic voci subiciatur,
Cic. Fin. 2, 2, 6:furem sonuere juvenci,
i. e. they betrayed him by their lowings, Prop. 4 (5), 9, 13:Pythius in longā carmina veste sonat,
sings, pours forth, accompanies on the lyre, id. 2, 31 (3, 29), 16; cf.:sonante mixtum tibiis carmen lyra,
Hor. Epod. 9, 5:te sonantem... dura fugae mala,
id. C. 2, 13, 26: te carmina nostra sonabunt, shall sing of, i. e. shall celebrate, praise, extol, Ov. M. 10, 205; so,Germanas acies, Daca proelia,
Stat. S. 4, 2, 66:acta viri laudesque,
Nemes. Ecl. 1, 26.— Pass.:sive mendaci lyrā Voles sonari,
Hor. Epod. 17, 40; cf.:magno nobis ore sonandus eris,
Ov. A. A. 1, 206.—Hence, sŏ-nans, antis, P. a., noisy, sounding, sonorous (very rare):meatus animae gravior et sonantior,
Plin. Ep. 6, 16, 13:quod est sonantius et elatius,
id. ib. 7, 12, 4. -
5 sumo
sūmo, sumpsi, sumptum, 3 (sync. form of the inf. perf. sumpse, Naev. ap. Gell. 2, 19, 6 (Com. Rel. v. 97 Rib.;I.suremit for sumpsit, surempsit for sumpserit,
Paul. Diac. 299, 2; Fest. 298, 9), v. a. [contr. for subimo, from sub-emo], to take, take up, lay hold of, assume (syn. capio).In gen.: auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero, Plaut. Am. 1, 1, 202:B.laciniam,
id. Merc. 1, 2, 16:si hoc digitulis duobus sumebas primoribus,
id. Bacch. 4, 4, 24:si mutuas non potero, certum'st sumam foenore,
id. As. 1, 3, 95:postremo a me argentum quanti est sumito,
Ter. Ad. 5, 9, 20:locum ( = capere),
Plaut. Aul. 4, 6, 9:legem in manus,
Cic. Agr. 2, 6, 15:unum quodque vas in manus,
id. Verr. 2, 4, 27, § 63:Epicurum et Metrodorum non fere praeter suos quisquam in manus sumit,
id. Tusc. 2, 3, 8:orationes in manus,
Quint. 10, 1, 22:litteras ad te a M. Lepido consule quasi commendaticias sumpsimus,
have taken, provided ourselves with, Cic. Fam. 13, 26, 3:spatium ad vehicula comportanda,
Liv. 2, 4:spatium ad colloquendum,
id. 8, 18:ferrum ad aliquem interficiendum,
id. 40, 11, 10:Tusculi ante quam Romae sumpta sunt arma,
id. 3, 19, 8:pro conjuge ferrum,
Ov. H. 15 (16), 371:arma,
Quint. 5, 10, 71:sume venenum,
id. 8, 5, 23; Nep. Them. 10, 3; id. Hann. 12, 5:partem Falerni,
Hor. C. 1, 27, 9:cyathos,
id. ib. 3, 8, 13:panem perfusam aquā frigidā,
Suet. Aug. 77:potiunculam,
id. Dom. 21:antidotum,
id. Calig. 23:pomum de lance,
Ov. P. 3, 5, 20:cibum,
Nep. Att. 21; Petr. 111:soporem,
Nep. Dion, 2, 5:sumptā virili togā,
put on, Cic. Lael. 1, 1:virilem togam,
Suet. Aug. 8; 94 med.; id. Tib. 7; id. Galb. 4; Val. Max. 5, 4, 4:calceos et vestimenta,
Cic. Rep. 1, 12, 18:regium ornatum,
Nep. Eum. 13, 3: latum clavum (opp. deponere bracas), Poët. ap. Suet. Caes. 80:diadema,
Suet. Calig. 22:annulos ferreos (opp. deponere),
id. Aug. 100:gausapa,
Ov. A. A. 2, 300:alas pedibus virgamque manu tegumenque capillis,
id. M. 1, 672:perventum est eo, quo sumpta navis est,
Cic. Off. 3, 23, 89:pecuniam mutuam,
id. Fl. 20, 46; Sall. C. 24, 2:aurum mutuum,
Suet. Caes. 51.—Of time:diem ad deliberandum,
Caes. B. G. 1, 7:tempus cibi quietisque,
Liv. 32, 11.—Trop.1.In gen.:2.calorem animo,
Lucr. 3, 288:obsequium animo, i. e. animo obsequi,
Plaut. Bacch. 4, 10, 8:Ariovistus tantos sibi spiritus, tantam arrogantiam sumpserat, ut, etc.,
assumed, Caes. B. G. 1, 33; cf.:sumpsi animum,
I took courage, Ov. F. 1, 147:animos serpentis,
id. M. 3, 545:vigorem,
id. P. 3, 4, 31:cum spiritus plebs sumpsisset,
Liv. 4, 54, 8:certamine animi adversus eum sumpto,
id. 37, 10, 2:exempla,
Cic. Lael. 11, 38: sumptis inimicitiis, susceptā causā, etc., taken upon one ' s self, assumed, id. Vatin. 11, 28:omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,
to be undertaken, entered upon, begun, Sall. J. 83, 1; so,bellum cum aliquo,
Liv. 1, 42, 2; 36, 2, 3. —Esp.: supplicium sumere, to exact satisfaction, inflict punishment, rarely absol.:II.supplici sibi sumat, quod volt ipse, ob hanc injuriam,
Plaut. Merc. 5, 4, 31:satis sumpsimus jam supplici,
id. Pers. 5, 2, 72:graviore sententiā pronuntiatā more majorum supplicium sumpsit,
Caes. B. G. 6, 44.—Usu. de aliquo:potuisse hunc de illā supplicium sumere,
Cic. Inv. 2, 27, 82:tum homo nefarius de homine nobili virgis supplicium crudelissime sumeret,
id. Verr. 2, 2, 37, § 91:supplicium de matre sumpsisse,
Cic. Rosc. Am. 24, 66; Liv. 39, 29; cf. supplicium.—Rarely ex aliquo, Liv. 23, 3, 1.— Post-class. also ab aliquo, Val. Max. 4, 1, ext. 1;5, 1, ext. 2.—Rarely poenam sumere ( = capere): pro maleficio poenam sumi oportere,
Cic. Inv. 2, 36, 108:merentis poenas,
Verg. A. 2, 586:poenam scelerato ex sanguine,
id. ib. 12, 949; cf. id. ib. 6, 501.—In partic.A.To take (by choice), to choose, select:B.philosophiae studium,
Cic. Ac. 1, 2, 8:hoc sumo ( = suscipio), hoc mihi deposco,
id. Verr. 1, 12, 36:nos Capuam sumpsimus,
id. Fam. 16, 11, 3:sumat aliquem ex populo monitorem officii sui,
Sall. J. 85, 10:enitimini, ne ego meliores liberos sumpsisse videar quam genuisse,
i. e. to have adopted, id. ib. 10, 8:sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus,
Hor. A. P. 38:quis te mala sumere cogit? Aut quis deceptum ponere sumpta velit?
Ov. Tr. 5, 1, 69 sq.:disceptatorem,
Liv. 1, 50:quod tres patricios magistratus nobilitas sibi sumpsisset,
id. 7, 1:Miltiadem sibi imperatorem,
Nep. Milt. 1, 3.— Poet., with inf.:quem virum aut heroa lyrā vel acri Tibiā sumis celebrare, Clio?
Hor. C. 1, 12, 2: quis sibi res gestas Augusti scribere sumit? id. Ep. 1, 3, 7.—To take as one's own, to assume, claim, arrogate, appropriate to one's self (syn.:C.ascisco, assumo, arrogo): quamquam mihi non sumo tantum neque arrogo, ut, etc.,
Cic. Planc. 1, 3:sed mihi non sumo, ut meum consilium valere debuerit,
id. Att. 8, 11 D, §6: sumpsi hoc mihi pro tuā in me observantiā, ut, etc.,
id. Fam. 13, 50, 1:tantum tibi sumito pro Capitone apud Caesarem, quantum, etc.,
id. ib. 13, 29, 6:sibi imperatorias partes,
Caes. B. C. 3, 51:nec sumit aut ponit secures Arbitrio popularis aurae,
Hor. C. 3, 2, 19:vultus modo sumit acerbos,
Ov. Tr. 5, 8, 17:mores antiquos,
Liv. 3, 68:proelio sumpta Thessalia est,
conquered, Flor. 4, 2, 43.—To take, get, acquire, receive:D.distat sumasne pudenter an rapias,
Hor. Ep. 1, 17, 44:laudemque a crimine sumit,
Ov. M. 6, 474:sumpto rigore,
id. ib. 10, 139:vel tua me Sestus vel te mea sumit Abydos,
id. H. 17 (18), 127. —To take for some purpose, i. e. to use, apply, employ, spend, consume (syn. insumo):E.in malā uxore atque inimico si quid sumas, sumptus est: In bono hospite atque amico quaestus est, quod sumitur,
Plaut. Mil. 3, 1, 79 sq.:minus hercle in hisce rebus sumptum est sex minis,
id. Trin. 2, 4, 9 and 12:frustra operam, opinor, sumo,
Ter. Heaut. 4, 3, 15:frustra laborem,
Caes. B. G. 3, 14:cui rei opus est, ei hilarem hunc sumamus diem,
Ter. Ad. 5, 3, 68:videtis hos quasi sumptos dies ad labefactandam illius dignitatem,
Cic. Rab. Post. 16, 44:sumpseris tibi familiaritatem nostram ad ornamentum,
Plin. Ep. 6, 18, 2. — Poet.: curis sumptus, consumed, worn out, Poët. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. Fr. Inc. 8 Rib.).—To undertake, begin, enter upon:F.bellum,
Liv. 1, 42; Flor. 4, 12, 24:bellis ponendis sumendisque,
Liv. 8, 4:haec maxime belli ratio sumendi fuerat,
id. 38, 19:duellum cum aliquo,
id. 36, 2:proelia,
Suet. Caes. 60; Tac. H. 2, 45:in hos expeditionem,
Flor. 4, 12, 6:non mandata expeditio, sed sumpta est,
id. 4, 12, 48.— Poet.:prima fide vocisque ratae temptamina sumpsit Liriope,
Ov. M. 3, 341.—In an oration, disputation, etc.1.To take for certain or for granted, to assume, maintain, suppose, affirm:2.alterutrum fatearis enim sumasque necesse'st,
Lucr. 1, 974:nec solum ea sumitis ad concludendum, quae ab omnibus concedantur, sed ea sumitis, quibus concessis, etc.,
Cic. Div. 2, 50, 104:aliquid pro certo,
id. ib. —With inf.-clause:beatos esse deos sumpsisti,
Cic. N. D. 1, 31, 89:pro non dubio legati sumebant, quae Antiochi fuerunt, Eumenem aequius esse quam me habere,
Liv. 39, 28, 5.—To make, take a beginning, etc. (late Lat.):3.ab uno signo sumamus exordium,
Macr. Somn. Scip. 18:ab illā quaestione principium sumere,
Lact. 1, 2: quin fictio a capite sumat exordium, id. Opif. Dei, 12, 7.—To take, bring forward, cite, mention as a proof, an instance, etc. (cf. profero):G.homines notos sumere odiosum est,
Cic. Rosc. Am. 16, 47:unum hoc sumo,
id. ib. 34, 97:sumam annum tertium,
id. Verr. 2, 3, 44, § 104:ex istis tuis sumam aliquem,
id. Cael. 15, 36:quid quisquam potest ex omni memoriā sumere illustrius?
id. Sest. 12, 27:ab oratore aut poëtā probato sumptum ponere exemplum,
Auct. Her. 4, 1, 1.—To take as a purchase, to buy, purchase:H. K.quanti ego genus omnino signorum non aestimo, tanti ista quattuor aut quinque sumpsisti,
Cic. Fam. 7, 23, 2:decumas agri Leontini,
id. Verr. 2, 3, 64, § 149:quae parvo sumi nequeunt, obsonia captas,
Hor. S. 2, 7, 106.— -
6 torpeo
torpĕo, ēre, v. n. [Sanscr. root tarp-, to sate; Gr. terpô], to be stiff, numb, motionless, inactive, torpid, sluggish, etc. (syn.: langueo, languesco, stupeo, rigeo).I.Lit.:B.torpentes gelu,
Liv. 21, 56, 7; 21, 55, 8; cf.:digitus torpens frigore,
Suet. Aug. 80:languidi et torpentes oculi,
Quint. 11, 3, 76:torpentes rigore nervi,
Liv. 21, 58, 9:membra torpent,
Plin. 7, 50, 51, § 168; cf.:torpentes membrorum partes,
id. 24, 4, 7, § 13:torpent infractae ad proelia vires,
Verg. A. 9, 499:duroque simillima saxo Torpet,
Ov. M. 13, 541:quid vetat et nervos magicas torpere per artes?
id. Am. 3, 7, 35:serpentes torpentes inveniantur,
Plin. 24, 16, 92, § 148:hostem habes aegre torpentia membra trahentem,
Sil. 4, 68:non eadem vini atque cibi torpente palato Gaudia,
Juv. 10, 203; cf.:non exacuet torpens sapor ille palatum,
Ov. P. 1, 10, 13.—Transf., of inanim. things, to be still, motionless, sluggish:II.torpentes lacus,
Stat. Th. 9, 452:amnis,
id. ib. 4, 172:locus depressus hieme pruinis torpet,
Col. 1, 4, 10:Orpheus tacuit torpente lyrā,
Sen. Med. 348:antra Musarum longo torpentia somno,
Claud. Rapt. Pros. 2, praef. 51; 1, 262.—Trop., to be stupid, stupefied, astounded; to be dull, listless, inactive (cf. stupeo):timeo, totus torpeo,
Plaut. Am. 1, 1, 179; cf.:timore torpeo,
id. Truc. 4, 3, 50:torpentibus metu qui aderant,
Liv. 28, 29, 11:deum volumus cessatione torpere,
Cic. N. D. 1, 37, 102:quidnam torpentes subito obstupuistis Achivi? id. poët. Div. 2, 30, 64: torpentes metu,
Liv. 28, 29, 11:defixis oculis animoque et corpore torpet?
Hor. Ep. 1, 6, 14:cum Pausiacā torpes tabellā,
when you are lost in admiration, id. S. 2, 7, 95:nec torpere gravi passus sua regna veterno,
Verg. G. 1, 124:frigere ac torpere senis consilia,
Liv. 6, 23, 7:consilia re subitā,
id. 1, 41, 3:torpebat vox spiritusque,
id. 1, 25, 4:Tyrii desperatione torpebant,
Curt. 4, 3, 16:rursus ad spem et fiduciam erigere torpentes,
id. 4, 10, 7; 4, 14, 13.
См. также в других словарях:
TIBIA — I. TIBIA Phrygia, in universum sic dicta, Suidas: Τιβία. Φρυγία ὅλη. Vide Palmer. p. 575. II. TIBIA instrumentum maxime ὀργιαςικὸν καὶ παθητικὸν, Atistoteli in Politicis, et Appuleio Miles. l. 5. qui proin, uti loqui de cithara, canere de choro,… … Hofmann J. Lexicon universale
Liebe — 1. Ade, Lieb , ich kann nicht weine, verlier ich dich, ich weiss noch eine. Auch in der Form: Adieu Lieb, ich kan nit weinen, wilt du nit, ich weiss schon einen. (Chaos, 60.) »Wenn dir dein Liebchen untreu war, musst du dich nur nicht gleich… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon